I. Phong trào Bauhaus là gì?

Phong trào Bauhaus bắt nguồn từ trường đại học công nghệ Bauhaus – thành lập năm 1919 tại Weimar, Đức, bởi kiến trúc sư nổi tiếng theo chủ nghĩa kiến trúc hiện đại Gropius, đồng thời ông cũng là hiệu trưởng đầu tiên của ngôi trường này. Đây là trường nghệ thuật tại Đức đầu tiên kết hợp thủ công và mỹ thuật khoảng từ 1919-1933 và là nơi phát triển nên phong trào thiết kế Bauhaus đỉnh cao, một trong những phong trào ảnh hưởng lớn đến cả nền thiết kế hiện đại.

Bauhaus đã phá vỡ khuôn khổ giáo dục nghệ thuật theo phong cách cũ, đặt nền móng cho giáo dục thiết kế hiện đại. Từ đó, thiết lập một hệ thống giáo dục mới có nền tảng khoa học, nhấn mạnh sự kết hợp giữa phương pháp làm việc logic, khoa học với biểu hiện nghệ thuật, đưa hệ thống giáo dục từ nghệ thuật cá nhân chuyển thành nghệ thuật dựa trên khoa học. Bauhaus cũng là một trong nhưng tiền đề xây dựng nên xu hướng thiết kế chức năng, thiết kế tối giản của nền thiết kế hiện đại.

Giai đoạn phát triển của Bauhaus

Giai đoạn: 1919-1925 – thời kỳ Weimar là giai đoạn phát triển cực thịnh của Bauhaus đã đưa ra quan điểm về sự thống nhất nghệ thuật và kỹ thuật, đảm nhận việc đào tạo các nhà thiết kế và kiến trúc sư của thế kỷ 20. Hiệu trưởng lúc bấy giờ là WALTER GROPIUS đã giúp hình thành một hệ thống giáo dục kiểu mới kết hợp lý thuyết với thực hành, giảng dạy nghệ thuật với thao tác thủ công.

Giai đoạn 1925-1932 – Thời kỳ Dessau, Bauhaus được xây dựng lại ở Dessau, đã áp dụng phương pháp giảng dạy mới và đạt được kết quả xuất sắc. Bauhaus mở rộng sang chính trị và phải đối mặt với áp lực chính trị ngày càng tăng. Cuối cùng Meyer phải từ chức năm 1930 và Mies thay thế vị trí, đã cố gắng hết sức để duy trì hoạt động của trường, nhưng sau khi Phát xít chiếm Dessau vào tháng 10 năm 1932, ông buộc phải đóng cửa Bauhaus.

                                                          

Giai đoạn 1932-1933, Bauhaus chuyển đến hoạt động trong một tòa nhà văn phòng bỏ hoang ở Berlin nhưng không được phát xít Đức chấp nhận. Tháng 8, Bauhaus tuyên bố đóng cửa vĩnh viễn. Đến tháng 11/1933, Bauhaus chính thức bị đóng cửa và kết thúc quá trình lịch sử phát triển 14 năm.

Ảnh hưởng của phong trào Bauhaus

Mặc dù chỉ tồn tại trong thời gian ngắn ngủi, nhưng Bauhaus đã để lại cho thế giới hiện đại những đóng góp to lớn, đặc biệt là giải phóng nghệ thuật khỏi sự độc quyền chiếm giữ của một số quốc gia, dân tộc, giai cấp. Không chỉ riêng những tác phẩm, vật phẩm nghệ thuật, mà sách báo, phim ảnh, thời trang, đồ gia dụng, nội thất…. đều bị ảnh hưởng bởi phong cách Bauhaus.

Cho đến ngày nay, Bauhaus vẫn tiếp tục tồn tại và phát huy, là nguồn cảm hứng và nền tảng ra đời của nhiều tác phẩm ấn tượng, để những dấu ấn quan trọng trong sự phát triển của thế giới hiện đại.

II. Ảnh hưởng của Bauhaus đến lĩnh vực thiết kế đồ hoạ

1. Đơn giản Typography

Thay vì kiểu dáng phức tạp và cũ kĩ của những kí tự chữ viết thời bây giờ, Bauhaus đã  lấy cảm hứng từ kiểu chữ Grotesque, sáng tạo nên những kiểu chữ mới thông dụng, đơn giản và dễ sử dụng, được biết đến phổ biến ở Đức như Akzidenz Grotesk.

Với mong muốn tạo ra một kiểu chữ phổ biến, dễ đọc, xoá bỏ rào cản kí tự ngôn ngữ quốc tế, Herbert Bayer tìm cách để tạo ra kiểu chữ tạo ra bởi các hình khối đơn giản, không cầu kì, mà ngày nay chúng ta gọi là kiểu chữ: sans-serif.

2. Bố cục thử nghiệm (Experimental layouts) và “phá vỡ” lưới

Bỏ qua những quy tắc về lưới được sử dụng khi thiết kế ấn phẩm, các nhà thiết kế của Bahaus đã thử nghiệm và sáng tạo ra những layout mới lạ, độc đáo, không kém phần phóng khoáng, nhưng vẫn giữ nguyên được sự cân bằng tổng thế. Đặt chéo chữ, kết hợp với những hình khối từ đơn giản đến phức tạp,… phá bỏ đi những quan điểm thiết kế rập khuôn máy móc, đã thổi một luồng gió mới lạ thay đổi tư duy nghệ thuật và ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực thiết kế đồ hoạ cho đến ngày nay.

3. Nguồn cảm hứng cho những thiết kế 3D

Lấy cảm hứng từ những hình khối minh hoạ trong các ấn phẩm, hay cảm hứng từ inforgraphic của các nghệ sĩ thuộc phong trào Bauhaus, tất cả đã được vận dụng khéo léo, tạo nên những ấn tượng cho những tác phẩm đồ hoạ 3D ngày nay. Các yếu tố hình học thành các góc, dựa trên các đường phối cảnh khác nhau mang lại sự mạnh mẽ, phá bỏ rào cản máy móc, phức tạp.

Tạm kết

Hi vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phong trào Bauhaus.